Endometrium Kanseri (Rahim Kanseri)
TANIM
Rahim kanseri , rahim ağzı kanserinin smirle taramasının yapıldığı gelişmiş ülkelerde en sık görülen jinekolojik kanserdir. Ancak ülkemizde yeterince smir testi yapılmadığı için rahimağzı kanseri daha sık görülmektedir.
Görülme Sıklığı
Rahim kanseri sıklıkla menopoz sonrası dönemde görülen bir kanserdir. Hastaların büyük çoğunluğu 65 yaşın üzerindedir. Ancak ciddi risk faktörleri varlığında % 25 vakada menopoz öncesi dönemde de görülmektedir.
Risk Faktörleri
- Şişmanlık
- Hiç doğum yapmamış olmak
- Geç menopoz yaşı
- Hipertansiyon
- Şeker hastalığı
- Erken ilk adet görme yaşı
- Dışarıdan östrojen verilmesi
- Kronik adet görmeme
- Meme kanseri nedeniyle tamoksifen kullanımı
Yukarıda sıralanan sebeplerin kansere eğilim yaratmasının sebebi fazla salgılanan östrojenin rahim kanseri oluşumunda etkili olması noktasında ortaklıkları vardır.
Bu sebeple sigara kullanımı ve düşük sosyo-ekonomik düzeyinin yumurtalıkların işlevini bozarak rahim kanseri sıklığını azalttıkları düşünülmektedir.
Rahim kanseri çoğu zaman üreme çağındaki kadınlarda düzensiz ve aşırı kanama yaparak veya menopozdaki kadınlarda kanama yaparak kendini göstermektedir.
Rahim kanserinin endometrial hiperplazi adı verilen öncül oluşumunun zamanında tanı konup tedavi edilmesi rahim kanserinden korunmada hayati öneme sahiptir. Bu öncül lezyonun oluşum sebepleri ile rahim kanserinin oluşum sebepleri benzer sebeplerdir. Bu nedenle özellikle 35 yaş üstü kadınlarda saptanan düzensiz kanamalarda mutlaka rahim içinden bir parça alınarak biopsi yapılması gerekir. Anormal vaginal kanama nedeniyle tetkik edilen hastaların birçoğunda bu öncül lezyonlar saptanır. Tanısında rahimden küretaj yolu ile alınan hücresel materyalin incelenmesi esastır. Tedavisinde hormonal ilaçlar ya da eğer çocuk istemi yok ve 45 yaşından büyük bir olgu söz konusu ise rahimin ve yumurtalıkların çıkarılması yer alır
Klinik Bulgu ve Belirtiler
Menopoz sonrası vaginal kanama ana belirtidir. Kronik cinsel bölgede bele vuran ağrı bol kanamalı adette daha az sıklıkla da olsa gözlenen diğer belirtilerdir.
Tanısal Yaklaşım
Küretaj ile rahimden hücresel örnekleme başlıca tanı yöntemidir. Ultrason ile rahimin tabakalarının kalınlığının ölçülmesi ve kanserin yayılımının belirlenmesi için Tomografi ve MR ‘ da klinik değerlendirmede kullanılan görüntüleme yöntemleridir. Laboratuar olarak hormonal profil ve CA -12-5 adı verilen tümör belirteçlerinin de bakılması tanısal yaklaşımlar içerisinde yer alır.
TEDAVİ
Rahim kanserinin başlıca tedavisi cerrahi olarak rahimin yumurtalıkların çıkarılmasıdır. Daha ileri aşamalarda radyoterapi , hormonal tedavi ve kemoterapide tedavi şemasında yerlerini alırlar. Tümör rahimde sınırlı ise sadece cerrahi tedavi ve izlem önerilir. Eğer kanser hücreleri rahimin duvarının yarısını aşmamışsa cerrahi sonrası radyoterapide tedaviye eklenir. Rahim kanseri rahim ağzına yayılmış ise daha agresif bir cerrahi tedavi sonrası radyoterapi uygulanır. Kanser rahimin çevre dokularına , ve yakın dokulardaki lenf nodlarına sıçramışsa cerrahi sonrası , radyoterapi hormonal tedavi ve kemoterapi denenmesi gereken tedavi yollarıdır. Kanser akciğer , kasık lenf nodları gibi uzak organlara yayılmışsa gene cerrahi sonrası radyoterapi ve kemoterapi hastaya klinisyence uygulanan tedavi yöntemlerindendir. Bu kanserde de tedavi ve tedavi sonrası takibin mutlaka jinekolog-onkologlarca yapılması tedavinin başarısı açısından oldukça önemlidir.
Rahim kanserli hastalar tedavi sonrası yıllık kan sayımı meme muayenesi ve mammografi her 5 yılda bir kolesterol düzeyi tayinleri ile takip edilirler.
Hastalığın Seyri
Rahim kanserinde hastalığın seyrini belirleyen en önemli faktör hastalığın yayılım derecesi ve hastalığın tanı anında bulunduğu aşamadır. Erken evrelerde 5 yıllık sağkalım oranları % 80 iken ilerleyen evrelerde bu oran % 15 ‘ lere kadar inmektedir.