Oligohidramnios (Amnios Mayinin Azalması)
Gebelik döneminde hekim ve aile açısından rahatsızlık verici sorunlardan biri de gelişen bebeğin etrafını çevreleyen sıvının azalmasıdır.
Amnios sıvısı adı verilen bu sıvı normalde gebeliğin 36. haftasına kadar artarak toplam 1 litreye ulaşmaktadır. Bu haftadan itibaren doğuma kadar olan dönemde ise amnios sıvısı azalmaya başlar. Beklenen doğum tarihinin geçmesine rağmen doğumu gerçekleşmeyen gebeliklerde amnios sıvısı 100-200 ml’ye kadar azalmış olabilmektedir.
Amnios sıvı oluşumu anne ve bebek tarafından yapılmaktadır. Bebeği dış etkenlerden korumanın yanı sıra rahatça hareket etmesine imkan veren amnios sıvısı, bebeğin gelişimi ve yaşamı açısından son derece önemlidir. Çok farklı maddeleri ihtiva eden amnios sıvısı sürekli yenilenmektedir. Bu sıvı bebek tarafından yutulur, böbrek vasıtasıyla tekrar amnios sıvısına boşaltılır.
Gebelik haftasına göre amnios sıvı miktarı belirli aralıklar içinde olmalıdır. Ultrason ile yapılabilen amnios sıvı ölçümlerinin o gebelik haftasında olması gereken değerin altında kalması bebeğin suyunun azaldığını gösterir. Bu duruma oligohidramnios adı verilir.
Bu olayın nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Genellikle gebeliklerin geç dönemlerinde görülme olasılığı fazla olmakla birlikte, erken gebelik dönemlerinden itibaren oligohidramnios görülmesi, sıklıkla bebeğin yaşamını tehdit eder ve sonuçları genellikle olumsuzdur.
Amniotik sıvı ölçümü ultrason ile kadın doğum hekimi tarafından her muayenede yapılır. Gebe rahmi dört kadrana ayrılır ve her kadrandaki en geniş amnios sıvısı cebi santimetre cinsinden ölçülür. Hepsi toplanır ve sonuç yorumlanır. Bu dört kadranın toplamı sonucu elde edilen veriye “amniotik sıvı indeksi” denir. Bu indeksin 5 cm altında olması oligohidramnios tanısını koydurur.
NEDENLERİ
Oligohidramnios gelişimi bir çok faklı nedenden olabilmektedir. Bu nedenler bebeğe ve anneğe ait problemler olabileceği gibi, ilaç kullanımı ve plasenta dediğimiz bebeğin eşindeki sorunlardan da kaynaklabilir.
Bebeğe ait nedenler
Kromozomal anormalliği bulunan bebeklerde gebeliğin erken dönemlerinden itibaren oligohidramnios görülebilir. Bebeğin bazı organlarında görülen anatomik problemler sıvı azalmasına neden olmaktadır. Gelişen bebeğin böbrek ve idrar yollarındaki anatomik problemler genellikle oligohidramniosa yol açmaktadır. Bebeğin beklenen doğum tarihi geçmesine rağmen doğumun gerçekleşmemesi de oligohidramnios ile sonuçlanabilmektedir.
Anneye ait nedenler
Bebeğin yeterli gelişimi ve amnios sıvısı için anneden bebeğe gönderilen kan miktarında azalma olmamalıdır. Anneden bebeğe kan dolaşımını sağlayan damarlarda meydana gelecek problemler bebeğe az kan gitmesine amnios sıvısının azalmasına yol açacaktır. Bu durumlar arasında hipertansiyon, gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) ve şeker hastalığı sayılabilir.
Diğer nedenler
Plasenta adı verilen bebeğin eşi, anne ile bebek arasında bir köprüdür. Plasentanın rahime yapıştığı yerden doğum başlamadan ayrılması fonksiyonunu yitirmesine yol açmakta ve bu durum bebeğin ölümüne neden olabilmektedir. Bu durumda bazen oligohidramnios görülebilmektedir.
Özellikle bazı ağrı kesici ve tansiyon ilaçlarının çeşitli nedenlerle uzun süre kullanımı bebeğin böbrek fonksiyonlarını etkileyerek idrar miktarını azaltmakta ve oligohidramniosa yol açabilmektedir. Bazen oligohidramnios nedeni bulunamayabilir.
TEDAVİ
Tedavi için oligohidramniosu yaratan neden aydınlatılmaya çalışılır. Gebelik takibi ve bebeğin gelişimi yakından izlenir. Gerekli durumlarda bebeğin anne karnında kaybedilmemesi için erken doğum kararı alınabilir.
Oligohidramniosun sonuçları
Gebeliğin erken döneminden itibaren gelişen olgularda daha ciddi olmak üzere oligohidramnios her dönemde olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Bu durum oligohidramniosdan ziyade buna yol açan hastalık nedeniyledir. Gebeliğin erken döneminde gelişen oligohidramnios olgularında neden aydınlatılarak gerekli tedavi ve müdahaleler uygulanmalıdır.
Gebeliğin geç dönemlerinde ortaya çıkan oligohidramnios olgularında doğum sırasında göbek kordonuna ait problemler nedeniyle sorun yaşanabilmektedir. Oligohidramnios sonucunda; anne karnında bebek ölümü, erken doğum, bebekte şekil bozuklukları (bebeğin sürekli aynı pozisyonda kalmasına bağlı) doğum sonrasında solunum problemleri görülebilmektedir.