Gestasyonel Diyabet (Gebelik Şekeri)
Gestasyonel diabet sadece gebelik sırasında oluşan bir şeker hastalığı türüdür. Gebelik sırasında anne adaylarının yaklaşık %2-7 ‘sinde gestasyonel diyabet tanısı almaktadır.
Normalde yediğimiz besinler sindirim kanalından geçtikten sonra parçalanarak glukoza dönüşmektedir, glukoz kana karıştıktan sonra insulin hormonunun yardımıyla vücudumuzun enerji ihtiyacı için kullanılır fazlası da depolanmaya başlar. Gebelik sırasında bebeğin eşinden (plasentadan) salgılanan bir takım hormonlar vucudumuzun insüline verdiği cevabı değiştirir. Biz bu duruma insülin direnci diyoruz; yani bu hormonlar nedeniyle vucüdumuzda salgılanan insülin yetersiz gelmeye ve bunun sonucunda kadaki glukoz kullanılmamaya ve kan şekerinde yükselmeye neden olmaya başlar Gebelik şekeri dediğimiz durum ortaya çıkar.
Gestasyonel diyabet tanısını alan çoğu kadının kan şekerleri doğum sonrasında normale döner. Ancak gebelik şekeri ilerleyen yaşlarda tip 2 diyabet (şeker hastalığı) gelişmesi için risk faktörüdür.
Tanı Nasıl Konulur?
Gebelik şekeri tanısını risk faktörü olmayan hastalarda gebeliğin 24-28. gebelik haftasında 50 gramlık şeker yükleme testi ile konulmaktadır. Eğer hastada aşırı şişmanlık (obezite), 1.derece akrabalarında şeker hastalığı öyküsü, daha önceki gebeliklerinde iri bebek, ölü doğum öyküsü, bebeğin gebelik haftasına göre büyük seyretmesi, suyunun fazla olması gibi risk faktörü varsa 100 gramlık şeker yüklemesi yapmaktayız.
Hastanemizde de bütün gebelerimizden şeker yükleme testi yapmaktayız.
Gebelik Şekeri Bebeği Nasıl Etkiler?
Eğer doktor kontrolünde diyet, egzersiz ve insülin ile kan şekeri seviyeleri düzgün şekilde kontrol edilirse bebek yakından takip edildiğinde günümüzde gebelik ve bebek için çok ciddi riskler olmamaktadır. Ancak kan şekerleri kontrolsüz giderse bebeğin aşırı kilo alması (makrozomi), suyunun artması ve nadir de olsa bebek ölümleri görülebilmektedir.
Gebelik şekerinde bebeğin özellikle üst gövdesi ve omuz bölgesinde yağ birikir. Bu da doğum sırasında bebeğin başı çıktıktan sonra omzunun doğumunu zorlaştırır. Omuz takılması dediğimiz bu olay nedeniyle bebeğin köprücük kemiği kırakları, sinir zedelenmesi oluşabilmektedir. Ayrıca anne açısından da büyük bir bebeğin doğumu kanama doğum kanalı yırtıkları gibi bazı problemleri beraberinde getirir.
Riskler nedeniyle sezaryen ile doğum oranları daha yüksek olmaktadır.
Doğumdan hemen sonra bebeğin aşırı insülin salgılaması nedeniyle kan şekerinin düşmesi görülebilir. Mutlaka bebeğin şekerine hemen bakılarak anne sütü, mama ile erken besleme önerilmektedir. Bazen bebeğin damar yolu açılarak serum ile beslenmesi gerekebilir.
Bebekte ayrıca sarılık, polisitemi (kan hücrelerinin artması ), hipokalsemi (kalsiyum düşüklüğü) gelişebilir.
Kötü kontrollü gebelik şekeri gebeliğin özellikle son 2 ayında ölü doğumlara neden olabilir.
Ayrıca gebelik tansiyonu ve gebelik zehirlenmesi riski daha yüksektir.
Gebelik şekeri nasıl tedavi edilir?
Tedavi gebelik şekerinin ağırlığına göre değişmektedir. Öncelikle kilonuza, hareket durumunuza göre iyi planlanmış diyet verilerek kan şekeri kontrolünüz sağlanır.
Diyetinizde protein, yağ ve karbonhidrat dengesi iyi yapılmalıdır. Ara öğünler kesinlikle atlanmamalıdır.
Egzersiz mutlaka önerilmektedir Günde yarım saat yürüyüş yapılmalıdır
Diyet ve egzersize rağmen kontrolsüz giderse insülin tedavisi başlanmalıdır.
Doğum sonrasında gebelik şekeri devam eder mi?
Çoğu zaman lohusalık dönemi sonrasında (doğum sonrası 6 hafta) şeker seviyeleri normale döner. Ancak lohusalık dönemi sonrasında kontrol yapılmalıdır.
Gebelik şekeri İlerde şeker hastalığı için risk oluşturur mu?
Evet gebeliğinde şeker gelişen hastaların 2/3’ünde ileriki gebeliklerinde bu durum tekrarlar.Hastaların da yaklaşık yarısında doğumdan yıllar sonra şeker hastalığı oluşur.
Eğer kiloluysanız, gebelikte insülin kullanmanız gerektiyse, gebeliğin erken haftalarında gebelik şekeri başladıysa ve lohusalık döneminde sınırda yükseklik devam ediyorsa ilerde şeker hastalığı için risk yüksektir. Ayrıca çocuğunuzda da ilerde şeker hastalığı gelişebilir. Bu nedenle gebelik şekeri geçiren annelerin kilo almamaları, düzgün beslenmeleri, egzersiz yapmaları gerekmektedir.