Gebelik Ve Demir Eksikliği Anemisi
Anemi halk arasında kansızlık olarakta bilinmektedir. Kansızlık genel olarak kadınları etkileyen bir sağlık problemidir. Bu durum her ay düzenli olarak kan kaybına sebep olan adetler nedeniyledir. Aşırı ve düzensiz adet gören kadınlarda kansızlık ciddi seviyelere ulaşabilmektedir.
Kansızlık alyuvar hücrelerinin sayısının kanda azalması olarak tariflenir.Kana kırmızı rengini veren, alyuvarlar içindeki hemoglobin adlı proteindir.Hemoglobin alyuvarların fonksiyon gören bölümüdür ve yapısında demir bulunmaktadır. Demir yetersiz olduğunda hemoglobin yapılamaz ve bu yüzden kanda alyuvar sayısı düşer.Demir alımının yetersiz olması yada aşırı kan kaybı gibi durumlarda demir eksikliği anemisi meydana gelebilmektedir.
Gebeliğe adaptasyon olarak kanın plazma adı verdiğimiz sıvı kısmı %40-50 oranında artış göstermektedir. Alyuvar sayısındada artış görülmekle birlikte plazma kadar artış görülmez. Bu durumda kanda göreceli olarak alyuvar sayısı plazmaya nazaran azalmış gibi görününür. Buna gebeliğin fizyolojik yani beklenen anemisi denmektedir.
Alyuvar sayısındaki artış kemik iliğinde, bu hücrelerin yapımındaki artma ile olmaktadır. Alyuvar yapımı için demir olmazsa olmazdır. Bu demir vücuttaki demir depolarından gelmektedir. Gebelik öncesi dönemde yeterli demir takviyesi almayan yada demir depoları yeterli olmayan gebelerde yapıma yetecek demir olmayacağından yeterli alyuvar üretimi olmaz ve demir eksikliği kansızlığı ortaya çıkmaktadır. Gebelik haftası ilerledikçe mevcut demir depoları iyice azalarak kansızlığın ağırlaşmasına yol açar.
Belirtiler:
a.yorgunluk
b.baş ağrısı
c.kırgınlık
d.Şiddetli vakalarda solgunluk, dişeti ve dil iltehabı
e.Dalak büyümesi
f.Nefes darlığı ve kalp yetmezliği görülebilir.
Ağır demir eksiklği bulunan gebelerde pika adı verilen bir tabloda ender olarak görülebilir. Bu tabloda kadın toprak yeme isteğinde olabilmektedir.
Tanı: Tam kan tahlili adı verilen kandaki alyuvar sayısı, yoğunluğu ve şeklini gösteren tetkik yapılır. Kansızlık denebilmesi için yukarıda bahsettiğmiz hemoglobin değerinin 10.5 gr/dl altında olması gereklidir. Tam kan tahlili bize sadece kansızlık olduğunu gösterir.Çok çeşitli kansızlık sbepleri bulunmaktadır. Kansızlığın demir eksikliğinden dolayı meydana geldiğini açığa çıkarabilmek için Demir, demir bağlama kapasitesi adı verilen kan tahlillerininde yapılması gerekmektedir.
Tedavi: Tedavide amaç demir eksikliğini ortadan kaldırmaktır. Bu yüzden tanı konulduktan hemen sonra ağız yoluyla alınan demir ilaçlarına başlanır. Ağır demir eksikliği anemisinde damardan demir tedaviside kullanılabilmektedir. Nadiren kan takılmasıda gerekebilmektedir.
Korunma : Gebeliğin ilk aylarında yapılan tam kan tahlili kansızlık olup olmadığı konusunda fikir vermektedir. Demir eksikliği saptandığında tedavi gebeliğin erken döneminde başlar. Kansızlık saptanmadığı zaman gebeliğin ileri döneminde demir eksikliği yaşamamak için ikinci üç aylık dönemden itibaren demir ilaçlarına kansızlıktan korunma amaçlı başlanır.Demir eksikliği anemisi erken doğum sıklığında artış ile ilişkili bulunmaktadır.Demir eksikliğini saptamak ve tedavi etmek bu bahsettiğimiz sorunlara karşı gebeyi güvence altına alır.