Gebelik Belirtileri
Gebelik tanısı belirli testler ve ultrason görüntüleme ile konulmakla beraber gebeliğin başlamasıyla beraber bazı bulgular gebeliğin habercisi olmaktadır.
Bu bulgular:
• Beklenen adetin başlamaması
• Görülen adetin niteliklerinin normalden farklı olması (miktarın, adet görme zamanının, beraberinde oluşan belirtilerin, öncesinde oluşan belirtilerin farklı olması)
• Memelerde dolgunluk, hassasiyet, meme ucunda koyulaşma, meme başında karıncalanma hissi
• Kasıklarda adet sancısına benzer ağrı, dolgunluk, şişkinlik
• Bulantı ve bazen kusma
• Yorgunluk, uykuya eğilim, baş dönmesi, halsizlik
• Sık idrara çıkma
• Vajina salgılarının artması
Bu belirtilerden bir kısmı oluştuğu zaman gebelikten şüphelenmeli ve mutlaka kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır. Çünkü sağlıklı rahim içi gebelik ultrason ve testlerle doğrulanmadan gebelikten emin olmak mümkün değildir. Ayrıca anne adayının sağlığına zarar verebilecek dış gebelik, bozulmuş gebelik, ölü bebek gibi durumların saptanması gecikmez.
GEBELİK TESTLERİ
Gebelik rahimde (dış gebelik durumunda tüplerde ya da karın boşluğu gibi bir yerde) yerleştiği andan itibaren trofoblast hücreleri tarafından HCG (Human chorionic gonadotropin) adı verilen gebelik hormonu salgılanmaya başlanır. Normalde kanda ve idrarda eser miktarda bulunan bu hormonun arttığının gebelik testi ile gösterilmesi (HCG salgılayan tümörlerin olduğu çok ender durumlar hariç) vücutta bir gebelik olduğunun kesin kanıtıdır.
HCG veya daha uzun açılımı ile “Human Chorionic Hormon” adı üstünde insan plasentasındaki koryonik hücrelerden sentezlenen ve gebeliğin devamı için şart olan protein yapısındaki bir hormondur.
HCG hormonunun alfa (α) ve beta (β) olmak üzere iki ayrı alt grubu (sub-unit) vardır. Alfa HCG, kanda dolaşan LH (Lüteinizan hormon) ve TSH (Tiroid Stimulan Hormon) ile oldukça benzer yapıdadır. Hatta kanda ölçüm değerleri bu benzerlikten ötürü yanlış sonuçlar verebilmektedir.
HCG hormonunun beta alt grubu ise bahsi geçen hormonlarda oldukça ayrı bir yapıya sahiptir ve bu nedenle kanda gebelik testlerinde daha sensitif (duyarlı) bir sonuç vermektedir. Tüm bu sebeplerden dolayı kanda gebelik testlerinde ölçülen HCG hormonunun beta subunit’i veya daha kısa adıyla β (Beta) HCG’dir.
İdrar testleri:
Kanda ß-HCG belli bir eşik seviyesine ulaştığında idrara çıkmaya başlar ve gebeliğin ilerlemesiyle idrardaki seviye artar. İdrarla yapılan gebelik testlerinin esası bu ß-HCG'nin varlığının ya da yokluğunun saptanmasına dayanır. Çeşitli testlerin hassasiyeti arasındaki farklılıklar idrardaki seviyeyi tanıyıp tanıyamamalarına bağlıdır.
Eczanelerde ya da evlerde hazır test kitleri yardımıyla uygulanan idrarda gebelik testlerinin güvenilirliği üretici firma tarafından her ne kadar %99 olarak belirtilse de yapılan çalışmalar özellikle adet gecikmesinin 10 günden daha az olduğu durumlarda hata oranının %50'lerde olabileceğini göstermektedir ("Hata" genellikle testin hassasiyetinin düşük olması nedeniyle varolan bir gebeliği saptayamaması şeklinde olmaktadır. Ancak tam tersi de mümkündür).
Laboratuvarda uygulanan idrarda gebelik testleri ise adet gecikmesinin beşinci gününden itibaren güvenilir sonuç verebilmektedir. Bu testler daha düşük hormon seviyelerini tanıyabilen ve bu yüzden de hazır test kitlerine göre daha hassas olan testlerdir.
Kan testi (beta HCG):
İdrar testleri ß-HCG'nin varlığını ya da yokluğunu saptayabilirken kan testleri ß-HCG'nin kandaki seviyesini saptarlar. Böylece hormon salgısının başladığı en erken dönemlerde, henüz adet gecikmesi bile olmadan kanda ß-HCG seviyesi saptanarak gebeliğin tanısı konabilir, ya da gebelik oluşmadığı yönünde kesin karar verilebilir. Teorik olarak kanda 10 miliinternasyonel unite/ml (IU/ml) üzerinde HCG hormonu düzeyinin saptanması ile "gebelik teşhisi" konulabilir. Yani en erken gebeliğin 3. haftasından sonra kandan gebelik testi ile gebelik saptanabilir.
Gebeliğin oluşması ile birlikte 8-9. günlerde kanda HCG hormonu salgılanmaya başlar. HCG hormonu ilişkiden yaklaşık 12- 14 gün sonra 100 mIU /ml civarına çıkmaktadır. Bu da kişinin beklenilen adet dönemine geldiği güne uyan dönemdir.
Yani bir kadın adet gününe geldiği halde adet görmemişse –eğer varsa- kan testi yolu ile gebeliği tespit edilebilir.
İdrarda hamilelik tespiti ise kandakinden birkaç gün daha geç ortaya çıkacaktır. Bu da beklenilen adet sonrası 4-7 günlük retard (gecikme) sonrası döneme uyar.
ULTRASONLA GEBELİK TANISI
Adet gecikmesi bir haftayı geçtiğinde gebelik testi yapılmaksızın vajinal ultrasonla gebelik tanısı konabilir. Abdominal (karından bakılan) ultrasonla ise adet gecikmesi en az 10 gün olmalıdır. HCG düzeyi kanda 1500 mIU/ml düzeyinde olduğunda vajinal ultrason ile 2000 mIU/ml düzeyinde olduğunda abdominal ultrason ile gebelik tanısı kesinleştirilebilir.