Doğum Sonrası Depresyon
Gebelik ve doğum sonrası dönemde kadınlar farklı duygular içinde olabilmektedirler. Gebelik ve lohusalık döneminde değişik düzeylerde salgılanan hormonların fiziksel değişimlere yol açması dışında ruhsal değişikliklerede neden olduğu ileri sürülmektedir. Gebelik ve doğum sonrası bazı kadınlar için oldukça stresli geçebilmektedir. Gebelik, aile ilişkilerindeki bozukluk , sosyal desteğin zayıf olması ve daha önce geçirilmiş depresyon gibi bazı faktörler bu dönemdeki kadınlarda depresyona yatkınlık oluşturabilmektedir. Doğum sonrası depresyon var olan depresyonun alevlenmesi şeklinde olabileceği gibi, ilk kez bu dönemdede görülebilir. Yaklaşık olarak yeni doğum yapmış kadınların %10 unda doğum sonrası depresyon görülebilir. Genellikle hafif olan bu depresyon ender vakalarda oldukça ağır geçirilmektedir.
Tarama: Gebelik öncesi muayene ile depresyon gelişimi açısından risk altında olan vakalar değerlendirilebilir. Daha önce psikiyatrik hastalık tanısı ile tedavi almış kadınların gebelik ve sonrasında gelişebilecek depresyon açısından yakın takibinde yarar bulunmaktadır. Bunun yanında uyuşturucu madde kullanımı, cinsel suistimal ve şiddet öyküsü bulunan kadınlarda gebelik ve sonrasında gelişebilecek depresyon açısından risk altındadırlar.
Tanı: Doğumdan sonra 3-6 ay içinde başlangıç gösteren depresyona doğum sonrası depresyonu adını vermekteyiz. Depresyon tanısı psikiyatri uzmanları tarafından depresyon için tariflenen bazı kriterlerin hastada varlığına göre konur. Tanı için aşağıda belirticeğimiz şikayetlerin en az 5 tanesi 2 hafta süresince görülmelidir . Bunlar;
1. Günün büyük bir kısmında depresif ruh hali
2. Günün çoğunda yapılan işlerde ilgi azalması veya zevk alınmaması
3. İştah artışı veya azalışı olmadan kilo kaybı yada kilo alma
4. Uykusuzluk veya çok fazla uyuma
5. Kolay sinirlenme ve vücut işlevlerinde yetersizlik
6. Bitkinlik ve halsizlik
7. Değersizlik hissi , aşırı ve gereksiz suçluluk hissi
8. Düşünme veya konsantrasyon güçlüğü
9. Gelip giden ölüm düşünceleri, intihar etme düşüncesi, intihara kalkışma
Bu şikayetler hastanın sosyal yaşamı ve işlevlerinde ciddi problemlere yol açmaktadır. Genç yaşta gebe kalmış ve yeterli desteği görmeyen gebelerde doğum sonrası depresyon geliştirme ihtimali % 30 ‘ a varmaktadır. Bununla birlikte bir önceki doğumundan sonra depresyon geçirmiş bir kadın ikinci gebeliğinden sonrada % 70 ihtimalle yeniden depresyon geçirecektir.
Depresyon süreci ve tedavisi: Vakaların çoğunda 6 ay içinde dereceli düzelme beklenir.Doğum sonrası depresyonda tamamen iyileşme ihtimali erken tanı ve tedavi ile yüksektir. Bazı kadınlar tek bir depresyon atağı sonrasında tamamen düzelirler. Vakaların yaklaşık yarısında 2-3 atak sonrası düzelme görülür. Bazen depresyon aylar hatta yıllarca devam edebilir. Bu dönemdeki kadının bebeği ile olan ilişkisindede problemler vardır. Depresyonlu anneler bebekleri ile daha az sosyal aktivitede bulunur ve oyun oynarlar.
Psikiyatri uzmanları tarafından yapılan psikoterapi ve ilaç tedavileri tedavinin ana unsurlarıdırlar. Bazı kadınların hastanede yatırılarak tedavisi gerekmektedir. Bu hastaların tedavisinde sosyal çevre ve aile desteği olmazsa olmazdır.